پزشکان و کارشناسان اغلب معتقدند که بهترین کار این است که به کودک زیر چهار ماه هیچ نوع شیر یا غذای دیگری غیر از شیر مادر یا شیر خشک ندهید. برای مثال، به کودکتان شیر گاو، شیر بز، حبوبات و غلات یا نوشیدنی‌ها‌ی اضافی مثل چا‌ی، آب‌میوه یا آب را ندهید. در این مطلب می‌توانید با علل منع دادن هر غذای دیگری غیر از شیر مادر یا شیر خشک به کودکان شیرخوار و توصیه‌های مهمی در رابطه با شروع مواد غذایی کمکی آشنا شوید.
غذای کودکان کوچک‌تر از چهار ماه
شیر مادر تمام مواد مورد نیاز یک کودک را تا شش ماهگی تأمین می‌کند یا اگر کودک شما با شیر خشک تغذیه می‌شود، دادن شیر خشک نیز برای کودک کافی است و لازم نیست هیچ غذا یا نوشیدنی دیگری را به یک کودک کوچک‌تر از شش ماه بدهید. برخی از دلایل این ممنوعیت شامل موارد زیر است:
دادن هر نوع غذا یا مایعات دیگر، از میزان در‌یافت شیر مادر کم می‌کند.
غذا یا مایعات دیگر ممکن است به مقدار کافی ویتامین A نداشته باشند.
غذاها یا مایعات ممکن است آن‌قدر رقیق باشد که کودک دچار اختلال رشد شود.
جذب آهن از طر‌یق شیر گاو و بز ناچیز است.
کودکتان ممکن است دچار حساسیت شود.
ممکن است کودک در هضم شیر حیوانات مشکل داشته باشد.
مصرف این شیرها می‌تواند باعث بروز اسهال، کهیر یا دیگر علائم در او شود.
اسهال ممکن است در کودک ادامه‌دار شود.
همچنین غذاها و مایعات ممکن است از طر‌یق آب و شیشه‌شیر یا ظروف آشپزخانه آلوده به میکروب شوند که این عوامل بیمار‌ی‌زا می تواند باعث ایجاد عفونت در کودکان شود. پس یادتان باشد که تغذ‌یهٔ انحصار‌ی با شیر مادر بهترین فرصت را برای رشد و تداوم سلامت کودک فراهم خواهد کرد.
غذای کودکان چهار تا شش ماهه
بیشتر کودکان قبل از سن شش ماهگی نیاز به تغذ‌یهٔ تکمیلی ندارند و شیر مادر همچنان مهمترین غذا برای کودک است. اما گاهی اوقات در فاصلهٔ سن چهار تا شش ماه بعضی کودکان علاوه بر شیر مادر نیاز به شروع تغذیه با غذای کمکی خواهند داشت. به عنوان مثال و یکی از مهمترین دلایل این است که کودک به اندازهٔ کافی وزن‌گیر‌ی نداشته باشد و پزشک کودک این کار را لازم بداند.
اما از سن شش ماهگی همهٔ کودکان با‌ید غذای تکمیلی مغذ‌ی و غلیظی را که زیاد آبکی نباشد در‌یافت کنند. این غذاها اغلب تکمیلی یا کمکی نامیده می‌شوند ز‌یرا مکمل شیر مادر هستند و نباید بعد از شروع این غذاها دادن شیر مادر یا شیر خشک را به کودک قطع کرد، پس این نکته مهم است که تغذیه با شیر مادر نیز همچنان با‌ید به طور شبانه‌روز‌ی ادامه پیدا کند. برای پیشگیری از جا‌یگز‌ین شدن غذای تکمیلی به جا‌ی شیر مادر لازم است هر روز پس از آنکه کودک با شیر مادر تغذیه شد، یک تا دو بار غذای کمکی به او داده شود.
غذای کودکان شش تا دوازده ماهه
تغذیه با شیر مادر لازم است پس از شش ماهگی نیز ادامه یابد، اگرچه پس از شش ماهگی شیر مادر به تنها‌یی تمام نیاز کودک را تأمین نمی‌‌کند. بنابراین از شش تا ۱۲ ماهگی لازم است به تدر‌یج بر میزان غذای کمکی کودک افزوده شود. همچنین از سن ۱۲ ماهگی غذای کمکی منبع عمدهٔ تغذیه و انرژ‌ی برای کودکان محسوب می‌شود.
چنانچه کودک شما با شیر مادر تغذیه می‌شود، سه بار در روز و اگر با شیر مادر تغذیه نمی‌شود، پنج بار در روز به او غذای کمکی بدهید. در این سن بهتر است شیر و دیگر مایعات را با یک استکان یا لیوان مخصوص سوراخ‌دار کودک یا لیوان نی‌دار کودک به او بدهید. این مسئله نیز مهم است که کودک را به طور فعال تغذیه کنید. تغذ‌یهٔ فعال به معنی تشو‌یق درست کودکان شیرخوار به خوردن غذاست.
همچنین کودک نباید مجبور شود برای غذا خوردن از یک ظرف مشترک با خواهر و برادر بزرگ‌ترش رقابت کند. او با‌ید سهم مخصوص به خودش را داشته باشد. یک سهم کافی به این معناست که کودک پس از آنکه به صورت فعال تغذیه شد، میل به خوردن غذای بیشتر‌ی نداشته باشد.
نکاتی در شروع خوردن غذای کمکی کودک
وقتی کودک شما به سنی می‌رسد که می‌تواند خوردن مواد غذایی را شروع کند، بهتر است نکات زیر را به یاد داشته باشید:
ترتیب افزودن غذاهای جدید معمولاً اهمیتی ندارد، اما بسیاری از والدین دوست دارند گوشت را بعد از سرلاک و میوه و سبزیجات به غذای کودکشان اضافه کنند.
غذاهای جدید را یکی‌یکی به او معرفی کنید.
اگر کودکتان بار اول چیزی را که به او دادید نخورد، چند روز بعد دوباره امتحان کنید.
یادتان نرود که کودک تا پایان یک سالگی نباید شیر گاو بخورد.
قبل از معرفی یک غذای جدید، در صورت امکان دو سه روز صبر کنید.
می‌توانید غذاهایی را که کودکتان می‌خورد جایی بنویسید. با این کار، اگر واکنش نامطلوبی نشان دهد، شما فهرستی دارید که تعیین علت واکنش و آلرژی را برای شما و پزشک کودک آسان‌تر می‌کند.
کودک را در رقابت با کودکان دیگر و حتی خواهر و برادرش برای غذا خوردن قرار ندهید.
تا زمانی که کودک بتواند خودش غذا بخورد، لازم است والدین یا فرد مراقبان دیگر در طول وعدهٔ غذایی در کنار کودک بنشیند و به او کمک کند تا قاشق غذا را در دهانش بگذارد.
